Το 1940, μετά την αιφνίδια ασθένεια και λίγο πριν τον θάνατο του Πρωτοπρεσβυτέρου Αναστασίου Σπυροπούλου (Μαμουσιά 1870 – Αίγιον 4 Οκτωβρίου 1940) ο νεοχειροτόνητος Πρεσβύτερος Νικόλαος Ντρέκης κατέφθανε στην Τρυπητή για να τον αντικαταστήσει και για να διακονήσει τη Χάρη της, ως διορισμένος Εφημέριος του τότε Εξωκκλησίου της Ζωοδόχου Πηγής. Ανέλαβε τα καθήκοντά του ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο του έτους εκείνου. Αίγιον, Υψηλά Αλώνια, αρχές της δεκαετίας του 1950. Αρχιερατικός Αγιασμός κατά τη διάρκεια Εθνικής Επετείου. Εικονίζονται από αριστερά προς τα δεξιά οι Μακαριστοί, Ανδρέας Λουκόπουλος, Εφημέριος επί σειρά ετών του Ιερού Ναού των Εισοδίων, ο Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως κατά την εποχή Αρχιμανδρίτης Νεόφυτος Περλέγκας, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αγαθόνικος Παπασταματίου, ο Νικόλαος Ντρέκης Εφημέριος της Τρυπητής, ο Δημήτριος Μάλλιος Εφημέριος του Ναϊδρίου της Αγίας Τριάδος και ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος (ο γνωστός και αγαπητός σε όλους «Παπαδάσκαλος» λόγω της έτερης ιδιότητός του ως Διδασκάλου) συνεφημέριος στην Αγία Τριάδα την εποχή εκείνη με τον εκ δεξιών του στη φωτογραφία προαναφερθέντα, Δημήτριο Μάλλιο. Είναι σα να βλέπουμε ζωντανή τη λεπτή σιλουέτα του να ανέρχεται τα σκαλοπάτια της εσωτερικής σκάλας και να φτάνει στον Κυρίως Ναό, στο σημείο όπου στα δεξιά του τότε, το Επιτροπικό Παγκάρι. Όταν η ματιά του θα αγκάλιασε το μεγάλο ορθογώνιο χώρο που φωτίζεται ολόγυρα από τα δεκαέξι διπλά παράθυρα και από τη Δυτική Πύλη, θα αντίκρισε άραγε, ότι αντικρίζουμε εμείς σήμερα όταν βρεθούμε στην ίδια θέση; Οπωσδήποτε, όχι. Είναι σίγουρο πως το 1940 η εκκλησία είχε όψη τελείως διαφορετική από αυτήν που εμφανίζει σήμερα. Το εσωτερικό της Τρυπητής διατηρούσε ακόμη την εποχή εκείνη λάμψη, με χρώματα στους τοίχους, στην οροφή και στις Εικόνες, που εξακολουθούσαν να παραμένουν ζωηρά και ολοφώτεινα. Η αίσθηση που ανέδιδε το περιβάλλον του Ναού τότε, ήταν περιβάλλον εκκλησίας που ακτινοβολούσε λαμπρότητα. Στον κυρίως χώρο της εκκλησίας υπάρχουν έντεκα παλαιές επιτοίχιες Εικόνες. Δύο από αυτές ανήκουν στον χρωστήρα του Αθανασίου Ψαρρού. Με την ευκαιρία της παρουσιάσεως των Εικόνων του Ψαρρού στον Κυρίως Ναό της Τρυπητής, παρουσιάζουμε με συντομία και τις υπόλοιπες εννέα. Επτά από τις Εικόνες αυτές βρίσκονται τοποθετημένες ανά μία, στο διάκενο που ορίζουν τα παράθυρα στον ανατολικό και το βόρειο τοίχο, δύο στη δυτική πλευρά του Ναού και δύο στη νότια. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικά έργα της Εκκλησιαστικής Τέχνης που άνθισε στον τόπο μας από τα μέσα του 19ου αιώνος έως τα μέσα του 20ου. Πλαισιώνονται από ημιανάγλυφες κτιστές κορνίζες κατασκευασμένες από πάκτωμα γύψου με διακόσμηση φυτικού πλοχμού και επίχρυσους σταυρούς. Άποψις της εσωτερικής όψεως προς ανατολάς του Κυρίως Ναού του Ιερού Προσκυνήματος. Μόλις που διακρίνεται στα δεξιά η πρώτη από τις παλαιές επιτοίχιες Εικόνες, της «Αναβάσεως» του Προφήτου Ηλιού. Εκατέρωθεν του διλόβου παραθύρου διακρίνονται, από δεξιά οι Τρείς Ιεράρχες και από αριστερά ο Άγιος Νικόλαος. Η επαφή της βορείου με την ανατολική εσωτερική όψη του Κυρίως Ναού της Τρυπητής, όπου διακρίνονται τα ξυλόγλυπτα Ψαλτήρια του Πρωτοψάλτου και του Λαμπαδαρίου και στο βάθος αριστερά, τμήμα από την επιτοίχιο Εικόνα της «Πανταχού Παρουσίας του Θεού». Βόρειος εσωτερική άποψις του Κυρίως Ναού της Τρυπητής. Στα αρχιτεκτονικά διάκενα που ορίζει η συστοιχία των αλλεπάλληλων δίλοβων παραθύρων έχουν απεικονισθεί μετά την «Πανταχού Παρουσία του Θεού» κατά διαδοχή από δεξιά προς τα αριστερά, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη και ο Άγιος Βασίλειος. Τα θέματα των έντεκα Εικόνων παρουσιάζουν κατά σειρά (αρχής γενομένης από τον ανατολικό τοίχο και από δεξιά προς τα αριστερά): την «Ανάβαση» του Προφήτου Ηλιού, τους Τρείς Ιεράρχες και τον Άγιο Νικόλαο στον ανατολικό τοίχο, την «Πανταχού Παρουσία του Θεού», τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και τον Άγιο Βασίλειο στο βόρειο τοίχο. Δυτική εσωτερική όψις του Ναού της Τρυπητής. Διακρίνεται στα δεξιά της Πύλης Εισόδου η Εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος. Στο θαύμα της Τιβεριάδος Λίμνης διακρίνουμε τον χρωστήρα του Αθανασίου Ψαρρού, ευεργετημένο ωστόσο από την εικαστική συμβολή του πατέρα του, Ιωάννου. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι δύο σε σχήμα Λαβάρου με κάθετο φορά Ελληνικές Σημαίες, ζωγραφισμένες στα άκρα της συνθέσεως εκατέρωθεν, δεξιά και αριστερά. Στη δυτική πλευρά, στα αριστερά τού εισερχόμενου από την Πύλη, ατενίζουμε τον Άγιο Σπυρίδωνα και πάνω από την πόρτα του βοηθητικού δωματίου που υπάρχει στα δεξιά της εσωτερικής σκάλας ανόδου, την Εμφάνιση του Χριστού στην Τιβεριάδα Λίμνη. Στις εννέα ως άνω Παραστάσεις, έρχεται να προστεθεί η απεικόνιση του Αγίου Γεωργίου ως «Εφίππου Δρακοντοκτόνου», τοποθετημένη στη νότια πλευρά, στον Πεσσό που τέμνει κάθετα την είσοδο προς το Ιερό Σπήλαιο, όπου αριστερά βρίσκεται το Άγιο Βήμα με το Τέμπλο και στο βάθος ο Θρόνος με τη Θαυματουργό Εικόνα και δεξιά, η Εικονοθήκη. Το εικονογραφικό πρόγραμμα των Ιερών Παραστάσεων που έχουν ως κοινό γνώρισμα την πλαισίωση με τις χτιστές κορνίζες, ολοκληρώνεται με τη μεγάλων διαστάσεων απεικόνιση της «Αμπέλου» (δηλαδή του Ιησού Χριστού ως «Η Άμπελος η Αληθινή») που βρίσκεται στο νότιο τοίχο του Ναού στο μέσον, πάνω από την εσωτερική σκάλα. Πρόκειται για το έργο που περιγράψαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα της παρούσης σειράς. Συνολική άποψις του νοτιοδυτικού εσωτερικού χώρου του Κυρίως Ναού της Τρυπητής. Διακρίνονται από αριστερά προς τα δεξιά, οι επιτοίχιες Εικόνες του Εφίππου Αγίου Γεωργίου επί του Πεσσού, της «Αμπέλου» στην σκάλα ανόδου και του Θαύματος του Κυρίου στην Τιβεριάδα Λίμνη, πάνω από την πόρτα του μικρού βοηθητικού χώρου. Χοροστασία αγνώστου Μητροπολίτου κατά το έτος 1938. Διακρίνεται ξυλόγλυπτο Προσκυνητάριο το οποίο φέρει την Εικόνα των Τριών Ιεραρχών, που σήμερα βρίσκεται εντοιχισμένη στην ανατολική όψη του Ναού. Η φωτογραφία ελήφθη από το Βιβλίο «Αίγιο Μνημεία και Τέχνη», σελ. 51. Πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι τέσσερις παλαιότερες Εικόνες από τις έντεκα, ο Άγιος Γεώργιος, η «Ανάβασις» του Προφήτου Ηλιού, οι Τρεις Ιεράρχες και ο Άγιος Νικόλαος, ήσαν τοποθετημένες σε ξυλόγλυπτα σκουρόχρωμα Προσκυνητάρια. Δύο από αυτές, η «Ανάβασις» και ο Άγιος Νικόλαος, είναι έργα του Δημητρίου (Μιμίκου) Φανέλλη (Αίγιο 1851 – 12 Νοεμβρίου 1925) ενώ οι άλλες δύο, είναι ανυπόγραφα έργα του Γεωργίου Κανελλοπούλου (Ακράτα 3 Ιανουαρίου 1834 – 28 Αυγούστου 1923). Και τα τέσσερα έργα είναι ελαιογραφίες σε καμβά, με υπογραφές, ημερομηνίες, χρονολογίες και αναθηματικές επιγραφές, καλυμμένες σήμερα κάτω από τις αλλεπάλληλες σκοτεινές επιστρώσεις. Είναι πιστά αντίγραφα των Δεσποτικών Εικόνων του Τέμπλου του Μητροπολιτικού Ναού της Φανερωμένης, που είχαν φιλοτεχνηθεί το 1840 και το 1841 από τον πατέρα του Δημητρίου, Κωνσταντίνο Φανέλλη. Στα χρόνια που ακολούθησαν την ανάληψη των καθηκόντων του στην Τρυπητή, ο Μακαριστός πατήρ Νικόλαος φρόντισε ώστε οι τέσσερις αυτές Eικόνες να τοποθετηθούν συγκεντρωμένες στους τοίχους στο ανατολικό τμήμα του Ιερού Ναού και να λάβουν τη μορφή που έχουν σήμερα, πλαισιωμένες από χτιστές κορνίζες. Στη συνέχεια και σε βάθος χρόνου, με την έγκριση και τις Eυλογίες των Μακαριστών Μητροπολιτών Αγαθονίκου και Γεωργίου, ο πατήρ Νικόλαος δραστηριοποιήθηκε για την κατασκευή των υπολοίπων επτά Eικόνων που ατενίζουμε στον χώρο ολόγυρα, η φιλοτέχνηση των οποίων διήρκεσε δεκατέσσερα χρόνια, από το 1954 έως το 1968. Η κατασκευή τριών από αυτές, της «Πανταχού Παρουσίας» (ελαιογραφία σε μεταλλική μεμβράνη προσαρμοσμένη στον τοίχο με καρφιά) της Παρουσίας του Χριστού στην Τιβεριάδα Λίμνη (ελαιογραφία επίσης σε μεταλλική μεμβράνη) και της «Αμπέλου» (ελαιογραφία σε καμβά επικολλημένου στην επιφάνεια του τοίχου) ανατέθηκαν αποκλειστικά στο χρωστήρα του Αγιογράφου Αθανασίου Ψαρρού, όπως μαρτυρά και η σωζόμενη Αλληλογραφία ανάμεσα στον Νικόλαο Ντρέκη και στον Αγιογράφο. Τα διακριτά τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά που αναγνωρίζουμε στις Εικόνες αυτές σε κάθε μία ξεχωριστά, μας οδηγεί στη βεβαιότητα πως εκτός από τον Αθανάσιο, στη φιλοτέχνησή τους συνέβαλε ο πατέρας του Ιωάννης μέχρι το 1964, έτος του θανάτου του. Αίγιον, Νοέμβριος 2018 Σπυρίδων Κρητικός, Ζωγράφος