«Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αυτου, καὶ ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν». Το βασικό μήνυμα της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, που ἀποτελεῖ τμήμα της επί του όρους ομιλίας του Χριστού είναι η πίστη στην Πρόνοια του Θεού, ότι δηλαδή, ο Θεός προνοεί για όλη την κτίση και βεβαίως πάνω από όλα για τον άνθρωπο. Η λέξη πρόνοια προέρχεται από το ρήμα προνοώ, που σημαίνει προβλέπω, ενδιαφέρομαι για κάτι η για κάποιον. Με την θεία Πρόνοια χαρακτηρίζουμε το μεγάλο ενδιαφέρον του Θεού για τον κόσμο που Αυτός δημιούργησε και για τον άνθρωπο που είναι το τελειότερο δημιούργημά Του. Τα μάτια του ανθρώπου, μας λέει, είναι ο λύχνος δηλαδή το φως του σώματός του. Επομένως, αν τα μάτια του είναι φωτεινά, όλο το σώμα του είναι φωτεινό. Αντίθετα, αν τα μάτια είναι σκοτεινά, όλο το σώμα είναι σκοτεινό. Με τα λόγια αυτά θέλει να μας τονίσει ότι αν όντως ενδιαφερόμαστε να φωτίσουμε την ύπαρξη και τη ζωή μας, θα πρέπει να αφήσουμε πίσω οτιδήποτε αντιστρατεύεται στο θέλημα του Θεού, ότι οφείλουμε να μεριμνήσουμε για τον πνευματικό μας κόσμο και να μη φορτώνουμε τη ζωή μας με μέριμνες περιττές και ανούσιες. Και για να το καταστήσει πιο σαφές, συνεχίζει λέγοντας ότι δεν μπορεί να δουλεύει κανείς σε δύο κυρίους, στον Θεό και στον μαμμωνά. Ή τον ένα θα αγαπήσει και τον άλλο θα μισήσει, ή θα υπακούσει στις επιταγές του ενός και θα καταφρονήσει τον άλλο. Με τον όρο “μαμμωνά” υπονοεί ο Κύριος τόσο τον ίδιο το διάβολο και τα έργα του σκότους, όσο και τις βιοτικές μέριμνες, οι οποίες αποσπούν την προσοχή μας από τη μελέτη και εφαρμογή του θελήματος του Θεού. Ανάγκες ποικίλες πιέζουν τὸν άνθρωπο κάθε εποχής. Και η μέριμνα για το αύριο αποτελεί συνήθως τρόπο ζωής, ιδιαίτερα στις μέρες μας. Από αυτή την αγχώδη μέριμνα ζητεί να μας ελευθερώσει ο Χριστός, λέγοντας: «Μη μεριμνάτε», μην ανησυχείτε, μην αφήνετε να σας τυραννούν αγωνιώδεις σκέψεις, σπάστε τα δεσμά της ανησυχίας με τήν εμπιστοσύνη προς τόν Θεό. «Δεν αξίζει η ζωή περισσότερο από την τροφή, και το σώμα από το ένδυμα;» Ὁ Θεὸς που μας έδωσε το δώρο της ζωής, δε θα μεριμνήσει και τη συντήρησή του; Η πρόνοια του Θεού εκδηλώνεται μέσα στη φύση, ακόμη και στα πιο ασήμαντα, στα πουλιά που πετούν ελεύθερα στον ουρανό, στα κρίνα και σε όλα τα λουλούδια πού ντυμένα μέ χαρούμενα χρώματα λικνίζονται στο αγέρι του κάμπου. Ποια ουσιαστική αλλαγή μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος όταν αγωνιά για καθετί που κάνει; «Ποιος μπορεί μεριμνώντας να προσθέσει ένα πήχυ στο ανάστημά του;», λέγει ὁ Κύριος. Στην ουσία η υπερβολική μέριμνα φανερώνει έλλειψη εμπιστοσύνης στο Θεό. Η εμπιστοσύνη στο Θεό δὲ σημαίνει αδιαφορία του ανθρώπου για τα βιοτικά. Το «μη μεριμνάτε» τοῦ Χριστοῦ δὲ σημαίνει «μην εργάζεσθε». Ο Κύριος δε συνηγορεί σε μια παθητικότητα απέναντι στη ζωή. Δεν περιφρονεί τη σοβαρή και επίπονη εργασία. Στην παραβολή την ταλάντων, καταδικάζει τη ραθυμία. Από εκείνο που θέλει να μας απαλλάξει ο Χριστὸς εἶναι η αγωνιώδης μέριμνα, που ταλαιπωρεί την ανθρώπινη ψυχή. Η απόλυτη εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού, προβάλλει ως βασική αναγκαιότητα στη ζωή του ανθρώπου. Λειτουργεί ως αντίδοτο στην αγωνιώδη μέριμνα που βλέπουμε συνήθως να εκδηλώνεται για τις βιοτικές και άλλες ανάγκες, οι οποίες τον καθηλώνουν και τον εγκλωβίζουν σε πολλαπλά αδιέξοδα. Εκείνο όμως που επιβάλλεται να προσέξει ο άνθρωπος, είναι να μην αφήσει τον εαυτό του να περιπέσει στην μάστιγα της πλεονεξίας, μια πορεία που οδηγεί στην καταστροφή. Στην κατάντια αυτή σαν βρεθεί ο άνθρωπος, βρίσκεται να μαζεύει για τον εαυτό του όλο και περισσότερα υλικά αγαθά και να έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να στηρίζεται στον υλικό πλούτο. Όπως τονίζει ο Απόστολος Παύλος, η αποκλειστική προσκόλληση του ανθρώπου στο χρήμα και γενικά στην ύλη, σημαίνει υποδούλωση του στην ειδωλολατρία. Το χρήμα καλύπτει τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου, αυτές που εξασφαλίζουν την επιβίωση στον κόσμο μας, αλλά και αυτό που ονομάζουμε ποιότητα ζωής. Ο Χριστός δεν εννοεί ο άνθρωπος να μην χρησιμοποιεί το χρήμα ή να επιλέξει να ζει εκτός του κόσμου. Ο Χριστός αναφέρεται στην υποδούλωση του ανθρώπου στο χρήμα, δηλαδή την μετατροπή του χρήματος σε σκοπό για τον άνθρωπο, σε νόημα ζωής. Τότε ο άνθρωπος παύει να υφίσταται ως ελεύθερη προσωπικότητα. Μετατρέπεται σε ύπαρξη που παραδίδεται στις επιθυμίες που ικανοποιούνται με το χρήμα. Υποκύπτει στην φιλοδοξία, στην φιλαυτία, στην φιληδονία. Μας λέει ο Χριστός«ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν». Δηλαδή ο Χριστός, μας προτρέπει να επιζητούμε, να επιδιώκουμε πρώτα από όλα την Βασιλεία του Θεού και την δικαιοσύνη Του και όλα τα άλλα, όπως μας λέγει, θα μας χορηγηθούν. Όλα τ’ άλλα θα ακολουθήσουν. Όταν αφηνόμαστε ολόκληροι στην πρόνοια τοῦ Θεού, Ἐκεῖνος μας δίνει πλούσια την ευλογία του καί αισθανόμαστε ὅτι ζούμε μέσα στο πέλαγος της αγάπης του. Κάνουμε ὅ,τι περνάει ἀπό τό χέρι μας καί τα υπόλοιπα τα αφήνουμε σ’ Εκείνον. Χρειάζεται όμως να τοῦ έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη. Είναι πατέρας μας καί είμαστε παιδιά Του. Ας μην τό ξεχνάμε ποτέ αὐτό. Ο Θεός εἶναι δίκαιος, βλέπει τις καρδιές μας και δίνει στον καθένα μας ανάλογα με την προαίρεσή του. Ας Τον εμπιστευτούμε, και θα φροντίσει Εκείνος για τα υπόλοιπα. Αμήν. Του Αρχιμανδρίτου π. Ιερόθεου Παπαθανασίου Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών